ICT is tegenwoordig niet meer één sector, maar een breed scala aan beroepen dat je in alle sectoren terugvindt. Tegelijkertijd is dat ook de crux: zo is het nogal onduidelijk welke ICT-beroepen in elkaars verlengde liggen en hoe je de volgende stap in je ICT-carrière kunt maken. Ontwikkelpaden en de daaraan verbonden opleidingssubsidies bieden de helpende hand: ‘Het geeft meer mogelijkheden om in de ICT actief te blijven en je te ontwikkelen.’
De stichting CA-ICT (Centrum Arbeidsmarktvraagstukken ICT) is een samenwerkingsverband van vakbonden en werkgeversvertegenwoordiging. Jeroen Stolk is er directeur: ‘We zijn met werkgeversorganisaties en vakbonden een soort afspiegeling van de SER, en dan in de ICT. Vanuit onze positie als arbeidsmarktfonds en gesprekspartner op inhoud kunnen wij subsidies aanvragen voor de ICT als geheel.’ Wat voor ICT-beroepen er precies zijn, is volgens Stolk niet voor iedereen goed duidelijk: ‘Het is dan ook onze ambitie om het gehele landschap aan ICT-beroepen te laten zien. Zodat iedereen in de ICT of met het voornemen om erin te gaan werken, verrast wordt door de vele carrièremogelijkheden.’
Kennis en vaardigheden
Hiervoor is in oktober 2024 door meerdere organisaties – het is een gezamenlijk initiatief (zie kader) – de ontwikkeling van de Ontwikkelpaden ICT-beroepen gestart. De eerste paden zijn onlangs officieel erkend. De paden geven een overzicht van functies en benodigde scholing binnen een ICT-beroepsgroep. Op die manier helpen ze (nieuwe) werknemers hun loopbaan in de ICT te starten of verder te ontwikkelen.
‘Daar dachten we al langer over na,’ weet Stolk. ‘We willen graag dat iedere ICT-beroepsgroep een duidelijke carrièreladder heeft, waarbij ook de eerste trede goed bereikbaar is. Bijvoorbeeld voor jongeren met een mbo-opleiding in de ICT. En dat werknemers, ondanks de vele verschillende benamingen van beroepen bij werkgevers, weten hoeveel en welke scholing ze nodig hebben om de stap naar een volgend beroep te kunnen maken.’
CA-ICT-collega Edwin van Dis, expert op het gebied van de Ontwikkelpaden, heeft hierop een aanvulling: ‘Bedenk wel dat het bij opleiden tegenwoordig minder om traditionele beroepen gaat. Het draait steeds meer om de kennis en vaardigheden met inzicht en overzicht van de situatie die je nodig hebt om een functie goed in te vullen.’
Lerend effect
Er zijn veel verschillende Ontwikkelpaden denkbaar voor de ICT. In eerste instantie is gekozen om de instroom- en doorstroomfuncties (eerst op mbo-niveau, daarna op hbo- en wo-niveau) van IT-Support, ICT Infrastructure en Software Development in kaart te brengen. De eerste Ontwikkelpaden zijn erkend en gepubliceerd op 1 september 2025. Op korte termijn worden die nog aangevuld met Ontwikkelpaden voor Cybersecurity en Data Science & Management. ‘Zo brengen we qua opleidingen alle vraagstukken bij elkaar’, aldus Van Dis. ‘We startten met een kleine kern, om een lerend effect te bereiken, waarbij we wilden aansluiten op de behoefte van het ministerie van SZW om de SLIM-scholingsubsidie in de markt te zetten.’
Budget
CA-ICT heeft deze SLIM scholingssubsidie collectief voor alle ICT-beroepen aangevraagd. ‘Het gaat daarbij om een budget van 6,1 miljoen’, legt Stolk uit. ‘Hiervoor nodigen wij opleidingsaanbieders uit om er een offerte op in te dienen. Nadat we de opleiders hebben geselecteerd, richten we een portal in met alle opleidingen die voor SLIM-subsidie in aanmerking komen. Die is begin 2026 klaar en wordt dan beschikbaar gesteld aan iedereen, van werkgever tot arbeidsmarktregio, die interesse heeft om mensen in de ICT op te leiden.’ Het subsidiepercentage voor opleidingen van NLQF/(v)mbo-niveau 1, 2 en 3 is 90 procent, voor andere opleidingen is dat 40 procent.
Ontwikkelingen rondom AI
Die portal zal gaandeweg verder worden uitgebreid en up-to-date gehouden. ‘We proberen dit alles terug te borgen in al bestaande structuren’, vertelt Van Dis. ‘Zodat er niet nog een nieuwe structuur bijkomt. Borging begint bij ons. Het Ontwikkelpad blijft bij CA-ICT liggen, dat is ook wat het Ministerie van SZW van ons eist. Wij zorgen ervoor dat de juiste gremia aangehaakt blijven.’ Waarbij Artificial Intelligence (AI) een aparte plek bezet, maar ook weer niet. ‘AI is een containerbegrip en is de grootste ontwikkeling van het moment’, stelt Van Dis. ‘Het gaat richting geven aan een heleboel dingen die ons allemaal raken. Wij kijken nu nog vooral wat dit voor het opleiden en het ontwikkelen van werknemers en werkzoekenden betekent of kan gaan betekenen.’
Steun geven
De Ontwikkelpaden moeten de breedte en veelzijdigheid van ICT gaan communiceren. Stolk: ‘Ze brengen bij elkaar wat de mogelijkheden in de IT zijn en welke functies. Ook al hebben die functies bij verschillende ondernemingen verschillende namen, vaak blijkt uit het Ontwikkelpad dat het om hetzelfde beroep gaat of om beroepen in elkaar verlengde. Wanneer we een gezamenlijk Ontwikkelpad met eenduidige beroepsnamen neer kunnen zetten, wordt alles gemakkelijker. Loopbaankansen worden beter zichtbaar, medewerkers zien meer mogelijkheden om in de sector actief te blijven. Op deze manier kunnen we goed steun geven aan de beroepen en de medewerkers die ertoe doen.’
Digitale vaardigheden
Digitalisering gaat in de toekomst een steeds grotere rol opeisen in de samenleving. Daarom is het zaak dat er in het primair en voortgezet onderwijs meer aandacht voor komt, zodat jongeren er goed mee om weten te gaan. Van Dis: ‘Via onder andere het vak informatica in het voortgezet onderwijs is die aandacht er ook al. We willen deze leerlingen laten ervaren wat digitalisering inhoudt en ze niet al opleiden voor de ICT. Daarom zijn digitale vaardigheden sinds kort ook onderdeel van het basiscurriculum in het primair en voortgezet onderwijs.’
Saamhorigheidsgevoel
Met subsidie helpt de overheid de ICT. Stolk zou graag zien dat ondernemingen op hun beurt ook dienend zijn aan de samenleving. Ze kunnen bijvoorbeeld hun omgeving bijstaan om digitaal vaardiger te worden: ‘Natuurlijk blijf je investeren in de ontwikkeling van je onderneming en je medewerkers. Zij moeten breed snappen wat er kan en wat er nodig is in de ICT. Maar zet de digitale vaardigheden van je medewerkers ook eens in voor bijvoorbeeld het verzorgingstehuis in je buurt. Dat zal je eigen vraagstukken niet oplossen, maar het geeft wel een saamhorigheidsgevoel, en een positieve ervaring voor je medewerkers.’ Van Dis trekt dit door: ‘Samen optrekken, kruisbestuiving, iedereen meenemen, dat is zo belangrijk. Zo willen wij voor onze Ontwikkelpaden actief grote ondernemingen en (semi)overheidsinstellingen met eigen IT-afdelingen, erbij betrekken en hen ook een stem geven.’
