In de podcastreeks van Techkwadraat praten wetenschappers en experts over alles wat te maken heeft met technologie, onderwijs en innovatie. Op 12 maart was Rudy van Belkom, directeur van de Stichting Toekomstbeeld der Techniek, te gast. Hij deelt zijn inzichten over de invloed van technologie en kunstmatige intelligentie (AI) op onze democratie.
Van Belkom wijst op de groeiende macht van Big Tech. ‘We hebben deze bedrijven zelf groot gemaakt,’ zegt hij. ‘Ze zijn commerciële bedrijven, maar hun invloed reikt nu veel verder, zelfs naar de politiek. Facebook, Google en andere techgiganten doen meer dan alleen winst maken; ze spelen ook een steeds grotere rol in politieke processen, zoals we zagen tijdens de inauguratie van Donald Trump.’
Hij benadrukt dat we kritisch moeten blijven over de rol die deze bedrijven in onze samenleving spelen. ‘Ze vervullen niet zomaar een maatschappelijke functie, ze bepalen voor een groot deel wat er gebeurt in onze democratie. Dat moeten we ons goed realiseren,’ voegt hij toe.
Van Belkom heeft ook een interessante visie op de invloed van technologie op democratie. ‘Technologie kan de democratie ondermijnen, bijvoorbeeld door desinformatie en politieke advertenties die gericht zijn op specifieke groepen. Maar het kan ook verbinden. Kijk maar naar hoe sociale media gemarginaliseerde groepen de kans geeft om gehoord te worden. Het gaat erom hoe we technologie gebruiken en inzetten.’
Een ander punt dat hij maakt, is de veranderende houding van jongeren ten opzichte van technologie. ‘Jongeren worden steeds kritischer over sociale media en privacy. Ze begrijpen de risico’s beter en ontwikkelen zelfs slimme alternatieven voor bestaande technologieën, zoals tools die bescherming bieden tegen gezichtsherkenning.’
Van Belkom ziet ook een belangrijke rol voor technologie in het onderwijs. ‘Het is niet genoeg om jongeren alleen te leren hoe ze technologie gebruiken. Ze moeten ook leren kritisch na te denken en verantwoordelijkheid te nemen. Technologie is straks overal en zal in bijna elk beroep een rol spelen. Ze moeten voorbereid zijn op die toekomst.’
Zijn belangrijkste boodschap? ‘Hoop is een werkwoord. Het is niet de bedoeling dat we afwachten wat technologie ons brengt, we moeten actief werken aan de toekomst die we willen. Door technologie met een kritische blik te gebruiken, kunnen we een betere toekomst voor onszelf en voor de generaties na ons creëren.’
