Column
Met de snelgroeiende druk op de arbeidsmarkt en de technologische ontwikkelingen is het steeds moeilijker voor zowel werkgevers als werknemers om bij te blijven. Microcredentials – korte, flexibele leertrajecten – bieden een oplossing door snel bij te scholen zonder dat het werk in de weg zit.
In vrijwel elke sector neemt de druk op de arbeidsmarkt toe. Of het nu gaat om techniek, zorg, of ICT: er is een groeiende behoefte aan goed opgeleide mensen, terwijl het aantal beschikbare arbeidskrachten zal afnemer de komende jaren. Tegelijk verandert het werk zelf door digitalisering en nieuwe technologieën continu. Om bij te blijven, hebben werkgevers en werknemers veel profijt van korte periodes leren die snel, flexibel en praktijkgericht zijn. In dit licht winnen microcredentials al een tijd aan populariteit in Brussel als nieuwe bouwsteen voor het bevorderen van een leercultuur in het bedrijfsleven, gericht op leven lang ontwikkelen.
Wat zijn microcredentials en waarom zijn ze belangrijk?
Microcredentials zijn korte, erkende leertrajecten waarin iemand zich een specifieke vaardigheid of kennisgebied eigen maken. Denk bijvoorbeeld aan een cursus duurzaam bouwen voor installateurs, AI-toepassingen in de logistiek, of data-analyse in de zorg. In tegenstelling tot een volledige opleiding is de duur van een microcredentials korter. De duur kan verschillen van enkele dagen of weken tot maanden en zijn ze ontworpen om direct toepasbaar te zijn in de praktijk. De twee krachten van microcredentials zijn dat ze het mogelijk om met een beperkte om- of bijscholing snel nieuwe vaardigheden of kennis op te doen zonder dat werknemers het werkproces moet onderbreken. Daarnaast is de kracht van microcredentials dat ze, doordat ze in heel Europa worden aangeboden en grensoverschrijdend erkend kunnen worden, waardoor ze inzetbaar zijn binnen uiteenlopende loopbanen en sectoren in de hele EU.
Leercultuur in het bedrijfsleven: tijd voor verandering?
De razendsnelle technologische ontwikkelingen dwingen bedrijven om hun visie op leren en ontwikkelen fundamenteel te herzien. In een tijd waarin kennis sneller veroudert, is leren niet langer iets wat je alleen in het begin van je loopbaan doet. Werknemers moeten nu altijd ruimte krijgen om zich bij te scholen, zodat ze relevant blijven in hun vakgebied Microcredentials kunnen hierin een sleutelrol spelen: ze maken het mogelijk om flexibel, doelgericht en erkend te blijven leren. Deze investering in leven lang ontwikkelen komt niet alleen ten goede aan de werknemer, maar versterkt ook de concurrentiepositie van het bedrijf zelf.
Wat is de rol van de Europese Unie?
De Europese Unie zet actief in op het mogelijk maken van de ontwikkeling van microcredentials. In 2022 lanceerde de Europese Commissie een gezamenlijk raamwerk waarin werd vastgelegd wat een microcredential is, aan welke kwaliteitscriteria deze moet voldoen, en hoe erkenning in verschillende landen georganiseerd kan worden. De inzet van microcredentials wordt bovendien gestimuleerd binnen diverse EU-programma’s zoals Erasmus+, Digital Europe en het Pact for Skills. Ook in de recente beleidsagenda Union of Skills van de Europese Commissie worden microcredentials expliciet genoemd, met aandacht voor hun ontwikkeling binnen transnationale initiatieven zoals de European Universities Alliances en Centres of Vocational Excellence.
Wat zijn mogelijke knelpunten?
Een grote uitdaging bij de invoering van microcredentials in Europa is de grensoverschrijdende erkenning. Zonder een gezamenlijke standaard blijft het lastig om microcredentials in alle EU lidstaten op dezelfde manier te begrijpen en waarderen. Voor werkgevers en onderwijsinstellingen moet het duidelijk zijn wat een leerling precies heeft geleerd, en hoe dat past binnen hun eigen kwalificatiekaders. Deze meeneembaarheid — het makkelijk kunnen delen en aantonen van behaalde microcredentials, nationaal en internationaal — is cruciaal voor hun succes. In theorie zou elke microcredential die in Europa wordt aangeboden dan ook in alle lidstaten erkend moeten worden, zodat burgers hiermee overal aan de slag kunnen.
Daarnaast vormt kwaliteitsborging een complex vraagstuk. De kracht van microcredentials is dat ze flexibel, snel inzetbaar en up-to-date zijn, maar ze moeten ook voldoen aan hoge kwaliteitsnormen. Dit vereist een balans tussen snelheid en zorgvuldige accreditatieprocessen, wat niet altijd eenvoudig te combineren is, vooral gezien de snel veranderende werkvelden.
Conclusie
Het concept van microcredentials is bedoeld om snel en gericht nieuwe vaardigheden te kunnen leren. Dit draagt bij aan een flexibele arbeidsmarkt waarin mensen continu kunnen bijscholen zonder hun werk te onderbreken. Dit is vooral belangrijk nu de technologische veranderingen snel gaan en er een tekort aan personeel is. De Europese Unie erkent deze waarde en werkt aan standaardisatie en promotie van microcredentials. Toch zijn er nog uitdagingen, zoals het erkennen van microcredentials over landsgrenzen heen en het waarborgen van de kwaliteit ervan. Het succes hangt af van het vinden van een balans tussen snelheid en kwaliteit, en van het opbouwen van vertrouwen en transparantie in heel Europa. Alleen dan kunnen microcredentials echt bijdragen aan een sterke, toekomstbestendige leercultuur en een flexibele arbeidsmarkt.
Fleur Korte is Projectleider bij PTvT, waar ze werkt aan twee Centres of Vocational Excellence: CoVE STEM Europe en CoVE SEED. Werkzaam vanuit Brussel, volgt zij de ontwikkelingen van het EU-beleid met betrekking tot STEM-onderwijs en -vaardighedenstrategie op de voet.
